“Het is intussen 42 jaar geleden dat we deze plek ontdekten. Een stilteplek, een omgeving waar je tijd kan nemen om op een veilige manier de vraagstukken des levens te bespreken. Waar het de komende jaren heen gaat? Dat hoeven we niet te weten. Elke stap die we hier zetten, is het gevolg van een natuurlijke groei. Ook de toekomst zal wel zo’n evoluties voor ons in petto hebben die nauw aansluiten bij wat onze gebruikers bij ons zoeken. ”

Al bijna een halve eeuw hebben Huguette en Willem hun intrek genomen in Huize Poustinia in het zuiden van ons land. De oude hoeve in de velden, daterend uit 1933, was aanvankelijk een plek waar mensen individuele rust konden opzoeken.

“Met een hechte groep gezinnen hebben we jarenlang ‘sociaal gepionierd’. Als gehuwde studente nam ik in de jaren zestig al de zorg over twee jonge kinderen op me. Zonder het te beseffen was ik pleegmoeder avant la lettre. Zo kwam ik in contact met een heel levendige community in het Leuvense waar op een heel open manier over het leven werd nagedacht en gedebatteerd. Die gemeenschap kocht op een bepaald ogenblik een oude molen in de Ardennen waar gezinnen er even tussenuit konden om te herbronnen. Grote groepen kunnen nog altijd naar die plek afzakken om even afstand te nemen van de waan van de dag. Maar tegelijk rees de vraag of we ook geen initiatief konden opzetten waar mensen individueel konden onthaasten.”

Het toeval bracht hen naar de plek waar nu Huize Poustinia is ondergebracht.
Alhoewel, toeval bestaat volgens Willem niet: ‘het is geen toeval, dingen vallen je gewoon toe…’

“Toen we een bord langs de kant van de weg zagen, was onze nieuwsgierigheid gewekt. Maar een domein van meer dan 33 hectare kopen, was geen spek voor onze bek.
Een projectontwikkelaar ging ermee aan de haal, maar toen de verkoper voelde dat de ziel van de plek dreigde verloren te gaan, werd de verkoop afgeblazen en contacteerde hij ons zelf om een eigen nieuwe bestemming te geven aan de omgeving waar hij zelf als kind opgroeide. Zo werden de landerijen uiteindelijk beheerd door een bevriende boer en kregen wij de kans om deze unieke plek uit te bouwen tot wat het is en nog kan worden.”

Wat aanvankelijk gepercipieerd werd als een site waar mensen individueel tot rust kunnen komen, krijgt nu een veel ruimere en opener invulling.
“Mensen kunnen hier terecht om op hun plooi te komen, om de dingen even op een rij te zetten, bijvoorbeeld na het doormaken van een geestelijke crisis.
Al sinds mijn studies ontwikkelde ik een bijzondere interesse voor mensen die psychosegevoelig zijn. Ik engageerde me dan ook in verschillende denk- en vakgroepen die rond deze thematiek actief zijn.

Een van de zaken die altijd terugkeren, is het belang van een goed netwerk voor jongeren en volwassenen die een crisis doormaken. Het is iets waar je moet in investeren zodat je er steeds kan op terugvallen als je weer in woeliger vaarwater terecht komt.

Het is aan dat netwerk dat ik hier vaak werk met jongeren.

We brengen vlak na een moeilijke periode een netwerk samen rond de jongere, gaan aan de slag om de noden te lenigen op korte termijn, maar bekijken tegelijk hoe we toekomstige crisissen kunnen vermijden.

Zo voelt de persoon dat hij er niet alleen voor staat, dat hij altijd op een ploeg zal kunnen terugvallen.
In die zin kan je onze rol ook niet los denken van allerlei regionale netwerken in de rest van het land. Want het is niet de bedoeling dat mensen die het moeilijk hebben, steeds naar Poustinia moeten afzakken om hun leven op orde te krijgen. In moeilijke omstandigheden moeten ze ook hun netwerk van familie, vrienden en hulpverleners dichtbij kunnen aanspreken. Daarom zie ik onze werking als complementair aan wat anderen realiseren.
We versterken elkaar in functie van de gebruiker die altijd centraal blijft staan.”

Eén principe staat hierbij steeds voorop: het is de persoon zelf die het roer in handen houdt.

“We werken sterk rond zelfredzaamheid waarbij het nooit de bedoeling is het initiatief weg te nemen. We zijn er om rust te brengen, om te faciliteren, om een veilige omgeving te creëren. En daar is ook plaats voor andere activiteiten zoals wandelen, lichaamsactiviteiten, creatief bezig zijn… De natuurlijke omgeving waarin we hier vertoeven, kan trouwens een uitgesproken helend effect hebben op het mentaal welzijn van onze mensen. Door de handen uit te mouwen te steken, in de tuin aan de slag te gaan en het hoofd vrij te maken, is de natuur vaak een helpende bondgenoot bij een genezingsproces. En het biedt de personen in kwestie de mogelijkheid om op een rustige manier na te denken over nieuwe keuzes en oriëntaties in hun leven.”

“Niet alles moet trouwens geëxpliciteerd worden. Niet iedereen moet gedwongen worden om zijn verhaal te vertellen. Als je iemand in een groep plaatst met andere mensen, dan verleg je ook het perspectief. Dan ligt de klemtoon niet meer op zijn symptomen, maar eerder op zijn talenten. Het laat de persoon in kwestie toe om op eigen tempo, niet vanuit een therapeutische setting te werken aan de uitdagingen waar hij mee geconfronteerd wordt. En dat kan vaak even waardevol zijn dan in een traditionele curatieve omgeving.

Want laat daar geen misverstand over bestaan. Wij hebben heel veel respect voor het prachtige werk van heel wat jonge psychiaters en zorgverleners die vanuit diezelfde pure visie handelen. We zien dit dan ook als teamwerk: elk vanuit onze eigen benadering zijn we er om crisissituaties zoveel mogelijk te voorkomen.”

Heel veel mensen leerden doorheen de jaren de werking van Huize Poustinia kennen en maakten gebruik van de kracht van de plek om aan zichzelf te werken.Zo zijn er nog vaak terugkommomenten bij Poustinia of organiseert men er mini-retraites met andere hulpverleners erbij.

Dat is een mooie zaak, maar is volgens Huguette en Willem tegelijk ook dramatisch.“Dat mensen tot diep in de Ardennen moeten afzakken en dit als iets unieks omschrijven, betekent eigenlijk ook dat ons huidige systeem van zorg faalt. We hebben blijkbaar geen plekken waar mensen spontaan kunnen op terugvallen, als maatschappij overinstitutionaliseren we onze zorg. Tot er wachtlijsten en drempels ontstaan die hulp in de weg staan. Als samenleving moeten we constant groeien, altijd moet het meer en beter zijn, maar wie naar de natuur kijkt, die zal vaststellen dat er de helft van het jaar ook gewoon rust is. Tegelijk is het ook hartverwarmend vast te stellen hoe krachtig een netwerk kan zijn. Dat mensen er nog oprecht voor elkaar kunnen zijn, dat wij dit huis nog grotendeels zelfbedruipend kunnen runnen, toont dat er ook nog heel veel kan zonder in een systeem gestopt te worden.”

Intussen worden Huguette en Willem er zelf niet jonger op en kijken ze ook naar de toekomst. Al doen ze dat niet op een verkrampte manier.

“Eigenlijk hebben we er vertrouwen in dat deze plek ook in de toekomst in zijn sterkte zal blijven staan. We denken na over hoe het verder kan evolueren. Zo hebben we bijvoorbeeld een crowdfunding-project lopen rond de renovatie van ons dak die ons nieuwe retraitemogelijkheden kan bieden. Maar tegelijkertijd klampen we ons er ook niet aan vast. Pantha Rei. Al jaren evolueert onze werking op een natuurlijke wijze. Zo bouwden we een sterke gemeenschap van gelijkgezinden op. Waarom zouden we dan nu moeten vrezen dat ons levenswerk verloren zal gaan? Daarvoor is ons geloof in sociale verbondenheid te groot…”